Verlangen naar geluk

April 21st, 2016

Sander van der Zwet

Sander werpt een kritische blik op het fenomeen 'geluk'.

Zelfhulpboeken zijn tegenwoordig niet meer weg te denken uit de schappen bij de lokale boekhandel. Wie heden ten dage een AKO binnenstapt, dreigt overspoeld te worden met titels als ‘Eenvoudig geluk’ ‘Helemaal vrij!’ ‘De depressie-epidemie’ of ‘Het nieuwe nietsdoen’. Kennelijk is er vanuit de samenleving een sterke drang om gelukkig te zijn. Stop direct met lezen als je ook maar enigszins vermoedt of hoopt dat je na het lezen van dit column jezelf gelukkiger voelt. Het tegendeel zal voor sommigen van jullie van toepassing zijn, waar anderen het simpelweg naast zich neerleggen en door zullen rennen in hun futiele drukke bestaan. Enerzijds omdat ik deelneem aan deze zoektocht, anderzijds vanwege obsessieve interesse, heb ik enkele van deze zelfhulpboeken gekocht en gelezen. Daar waar je misschien een handleiding hoopt te vinden voor een simpel en gelukkig leven, lees je de laatste pagina met een ongelukkigere sensatie dan voordat je besloot de kwaliteit van je eigen leven te verbeteren. Begrijp me niet verkeerd; onderstaande tekst is geenszins bedoeld om u te laten twijfelen aan uw eigen leven en is puur gebaseerd op mijn eigen kijk op bepaalde zaken. Dit wil ik dan ook allerminst propageren als een waarheid, het adjectief ‘waar’ wordt dan ook uitsluitend toegeschreven aan overtuigingen.

Wanneer ik om me heen kijk wat men zoal doet, zie ik vaak mensen met bagage onderweg naar iets. Moge dat de sportclub, de (klein)kinderen, het werk, een vergadering, een verjaardag of iets dergelijks zijn; het lijkt vaak of ze prima weten wat ze doen. Toch, zo blijkt uit mijn kleinschalige observatie, kijkt men over het algemeen nors, zeker wanneer de weersomstandigheden (zoals 10 maanden per jaar) tegen zitten. Juist tijdens die twee maanden waarin het weer nog enigszins te behappen valt in ‘ons’ landje, weten we niet hoe gauw we moeten vluchten naar weelderige oorden waar wij ‘bij kunnen komen’ van alle drukte die wij onszelf het voorafgaande jaar hebben opgelegd. Op verjaardagen wordt dit extra geïllustreerd. 

Bij binnenkomst een ‘lekker’ kopje koffie? Taartje erbij? Vaak als ik dat stukje taart al weiger, is men verwonderd dat ik mij niet aan het formalistische protocol houd van het deprimerende fenomeen van een verjaardag. Het zal u dan ook vast niet verbazen dat ik niet de favoriete gesprekspartner ben van de doorsnee verjaardagstoerist. Eenmaal een plekje in de familiaire kring gekozen, begint een platonisch gesprek meestal met de vraag naar de huidige gemoedstoestand van de gesprekspartner. Veelal luidt het antwoord ‘goed’ of ‘druk’, en sporadisch krijg je antwoord met een negatieve connotatie. 

Voelt iedereen zich werkelijk zo goed of druk, of zijn dit slechts sociaal wenselijke antwoorden die voldoen aan het verwachtingspatroon? Zelf neig ik sterk naar de tweede verklaring, gezien de overmatige consumptie van antidepressiva en het hoge aantal psychologenbezoekjes binnen Nederland. Maar waar komt dit gebrek van geluk bij velen vandaan? Is deze gehele groep op zoek naar een zinvol bestaan en tot het besef gekomen dat het doel van leven an sich tot dusver onbekend al dan afwezig is? Er zijn tal van hypothesen te bedenken over deze constatering. Feit is wel dat dit beknellende gevoel een toenemende trend kent in de Westerse samenleving.

Natuurlijk is het zo dat al onze oerinstincten worden onderdrukt in de huidige samenleving. Liefde bedrijft men uitsluitend met zijn of haar geliefde op de slaapkamer en het voedsel koopt men braaf in de schappen van de supermarkt. De activiteiten gericht op overleven zijn verworden tot geestdodende uitstapjes, wat veel tijd biedt waaraan men zelf invulling kan geven. Voor sommigen kennelijk een helse lastgeving waarin zij klaarblijkelijk stuklopen. Wat ik vooral om me heen zie gebeuren is dat men zijn agenda zo vol mogelijk propt om te ontsnappen aan vrije tijd. Stel je namelijk eens voor dat je even niks te doen hebt. Geen plannen voor de avond, geen activiteiten de volgende dag, geen veronderstelde vrienden om je heen, geen internet en een kapotte smartphone. Voor velen is deze situatieschets equivalent aan een bezoekje  aan de duivel zelf. Hoe kan je jezelf anders bezig houden dan je agenda tot de nok toe vullen? Dit leidt dan wel tot de droevige conclusie dat dit een armzalig bestaan impliceert waarbij je meeholt met de grote kluit op jacht naar burgerlijkheid. Is het vuur voor avontuur en weerbarstig denkvermogen gedoofd door de angst voor de mening van het plebs? Draagt men liever de lasten van het bekende dan dat zij het onbekende tegemoet gaat? Met het uitzicht op een leven in een betonnen doos, samen met de partner fulltime werken, twee kinderen en ’s avonds uitgeput van de sleur uit wanhoop televisie kijken om dit vervolgens decennia vol te houden. De drang voor een heerlijke maaltijd en een hevige vrijpartij wordt bekneld door een gebrek aan energie en een overmatige waardering van geld. Het verbaast mij niets dat dit Nederlandse collectief afstevent op een burn-out en een zinledig bestaan. 

Blijf vooral de mooie momenten op Facebook en Instagram plaatsen, bezoek de sportschool regelmatig voor verbetering van de esthetische waarde van je lichaam en gedraag je vooral zoals men dat verwacht. Streef een zo hoog mogelijk saldo op de bankrekening na en koop vooral die Full HD Led TV waar je fijn naar kan kijken. Besef dan wel één ding; als je dood bent, heb je er niks meer aan.

Hard rennen zorgt dat je ver komt, maar rennen we wel in de juiste richting?