René ten Bos is hoogleraar filosofie van de managementwetenschappen. Daarnaast is hij o.a. auteur van een boek genaamd ‘Bureaucratie is een inktvis’ waarmee hij de Socrates Wisselbeker dit jaar won en is hij fanatiek FC Twente supporter waarmee wij hem allen veel sterkte wensen.
Wij benaderden de heer Ten Bos omdat we ons licht wilden laten schijnen op een interessant en actueel onderwerp, namelijk het kapitalisme. Het is een onderwerp dat hem bezig houdt en moeilijke onderwerpen zijn volgens hem altijd interessant. Ik vroeg hem hoe hij over het kapitalisme denkt:
‘Kapitalisme is een systeem waar we het mee moeten doen en tegelijkertijd is het een systeem dat heel veel ongenoegen veroorzaakt. Enerzijds heeft het voor ongekende welvaart gezorgd en anderzijds heeft het ons volgens critici ongekende ecologische en morele ellende gebracht.’
René is wel één van die critici, maar hij vindt het moeilijk om te zeggen of hij voor of tegen kapitalisme is. ‘Het is wel een systeem dat gekidnapt is door financiële markten. Geld moet nog meer geld maken, het gaat niet meer om de distributie van goederen. Het verschil tussen rijk en arm is nog nooit zo groot geweest als in deze tijd.’
‘De kritiek op het kapitalisme heeft niet zozeer als doel om dit hele systeem af te schaffen, maar veel mensen, niet al degenen die erop tegen zijn, vragen zich af of je het onbelemmerd zijn gang moet laten gaan of dat je het moet reguleren. Daarbij zijn er mensen die beweren dat het systeem vanzelf in iets anders overloopt en dat we daar de eerste tekenen al van zien. Kapitalisme heeft altijd groei nodig en bijvoorbeeld de OESO (Europese organisatie voor economische samenwerking) ziet weinig ruimte voor groei in Europa.’
‘Wat interessant is, is dat iedere kritiek die je hebt op het kapitalisme door het kapitalisme ook weer als een te verhandelen waar wordt gezien. Het boek ‘No Logo’ (Naomi Klein) dat kritisch was tegen merken werd zelf ook een logo. Kapitalisme absorbeert iedere vorm van kritiek. Zo wordt de milieudiscussie gevoerd door bedrijven die in het verleden verontreinigend waren.’
‘Het systeem zorgt in ieder geval wel voor een verschuiving van de waarde van arbeid. Het kapitalisme is altijd al bezig geweest met een systematische aanval op de waarde van arbeid. ‘De hoop van veel mensen is dat we door internet en betere communicatie nieuwe, minder arbeidsintensieve systemen krijgen om te werken’, aldus René ten Bos.
Ook vertelt hij dat veel filosofen, waaronder hijzelf, daarom veel potentieel zien in jonge mensen die op de hoogte zijn van de nieuwste social media en dergelijke, maar dan moeten deze jongeren het internet natuurlijk niet alleen maar gebruiken voor onzinsites.
Kapitalisme is een mixed blessing, het is een zegen en een vloek. Dus: kapitalisme, onze vriend én onze vijand.
.png)
